Satyry i aforyzmy Juliana Tuwima

„Cyganka oraz inne satyry i humoreski prozą, teksty kabaretowe i aforyzmy” Juliana Tuwima (Iskry). Książka, która cieszy się niesłabnącym zainteresowaniem. 

Fabuła nigdy poety zbytnio nie interesowała, dlatego mini-opowiadania (m.in. słynny Ślusarz), oparte są przede wszystkim na rozmowie. Mamy tu ponadto: wywiad, wizytę, relację dziennikową, felietony (czasem pseudointerwencyjne), zarządzenie urzędowe i sprawozdania prasowe z wypadku. I listy. Listy prywatne, do redakcji, od redakcji, listy otwarte. A prócz tego niby odkrycie naukowe, recenzję nieistniejącego dzieła z dziedziny nieistniejącej nauki i hasło do słownika polszczyzny. Drugą część książki wypełniają miniaturowe prozy, to znaczy aforyzmy i sentencje. Tuwim uprawiał je w różnych okresach życia, różnie nazywając i stosownie do tytułu zmieniając nieco ich charakter. Tom zamykają teksty kilku skeczów i monologów, w tym część ogłoszonych po raz pierwszy.

Julian Tuwim jako poeta debiutował w 1913 r. na łamach „Kuriera Warszawskiego”. Współpracował z warszawskim pismem studenckim „Pro arte et studio”. Był współtwórcą i czołowym przedstawicielem grupy poetyckiej Skamander. Jego wiersze ukazywały się w „Skamandrze”, „Zdroju”, „Kurierze Polskim”, „Pani” i innych; współpracował z tygodnikiem „Wiadomości Literackie”.

Twórczość satyryczną rozpoczął od współpracy z łódzkimi kabaretami Bi-Ba-Bo i Nowości oraz z teatrzykiem Urania. W 1918 r. był współzałożycielem kabaretu literackiego Pikador. Pisał skecze i piosenki m.in. dla kabaretów Miraż, Czarny Kot, Sfinks, Qui Pro Quo. Współpracował z pismami satyrycznymi „Cyrulik Warszawski” i „Szpilki”, drukował też w „Ilustrowanym Kurierze Codziennym”. Pisywał szopki polityczne. W latach 1925–1926 był współwydawcą magazynu ilustrowanego „To-To”. Od 1927 r. współpracował z Polskim Radiem.

Tłumaczył z języka rosyjskiego, uprawiał twórczość dla dzieci, był autorem książek poświeconych kulturze i obyczajowości, antologii dzieł literatury polskiej oraz adaptacji teatralnych i wodewilów. Należał do założycieli ZAiKS-u, od 1932 r. był członkiem jego zarządu. Od 1920 r. był członkiem Związku Zawodowego Literatów Polskich, należał także do Pen Clubu. W czasie II wojny światowej przebywał poza granicami kraju i współpracował z emigracyjnymi pismami polskimi. W 1946 r. wrócił do Polski. Pisał, przekładał, publikował w „Kuźnicy”, „Odrodzeniu”, „Przekroju”, „Szpilkach”, „Problemach” i „Nowej Kulturze”. Był dyrektorem artystycznym i kierownikiem literackim Teatru Nowego.

Wyróżniony Złotym Wawrzynem PAL za wybitną twórczość (1935), nagrodą literacką miasta Łodzi (1928 i 1949), doktoratem honoris causa Uniwersytetu Łódzkiego, nagrodą polskiego Pen Clubu za przekłady Puszkina (1935) i nagrodą państwową (1951).