Białoszewski na e-booku

Po ponad siedmiu dekadach działalności Państwowy Instytut Wydawniczy wyda pierwszego w historii oficyny e-booka. Premierę książki zaplanowano na koniec lipca.

Data premiery e-booka nie jest przypadkowa. Pierwszą książką elektroniczną wydaną przez PIW będzie Pamiętnik z powstania warszawskiego Mirona Białoszewskiego w nowej, odcenzurowanej i poprawionej edycji. E-book ukaże się na niespełna tydzień przed 72 rocznicą wybuchu Powstania Warszawskiego.

Wersja elektroniczna, podobnie do książki papierowej, zostanie wzbogacona o mapy stolicy z czasów Powstania. Jedna z nich pokazuje wędrówkę Białoszewskiego po Warszawie powstańczej i jego miejsca schronienia.

Nowa, odcenzurowana, poprawiona i uzupełniona edycja Pamiętnika z powstania warszawskiego oparta jest na trzech źródłach, stanowi ich wypadkową. Pierwsze źródło to wydanie trzecie Pamiętnika (PIW 1976), ostatnie czytane i poprawiane przez Autora. Drugą podstawą jest maszynopis pierwszego wydania znajdujący się dziś w archiwum obecnego spadkobiercy spuścizny Białoszewskiego. Maszynopis zawiera wiele poprawek i skreśleń, przy czym nie wszystkie pochodzą od Autora. Wśród wprowadzonych zmian są skreślenia spowodowane względami ideologicznymi czy politycznymi, nie brakuje też korektur stylistycznych.

A my przy okazji przypominamy, że całkiem niedawno ukazał się w PIW-ie tom „Odczepić się i inne wiersze”, kolejna, siódma część Utworów zebranych Mirona Białoszewskiego. W tomie zostało zebranych ponad 250 utworów publikowanych za życia poety w latach 1976–1980.

Część początkową siódmego tomu stanowią teksty nazwane przez poetę Balladami rzeszowskimi późniejszymi. Artur Sandauer wyeliminował je z debiutanckich Obrotów rzeczy. Są to: Słone rozstajeBallada o miejscu odartego koniaMotowidła odrzykońskie,Dukla Amaliowa; wszystkie pochodzą z początku lat pięćdziesiątych. Tylko Dukla Amaliowa, mająca kilka wariantów, znajduje się tu w wersji z roku 1975. Tę część książki dopełnia homoerotyczny poemat podźwiękujący echami romantycznej ballady – Sen – z roku 1970.

Główny trzon tomu, części druga i trzecia, gromadzi utwory z lat 1975–1979, drukowane w tomie Odczepić się i kilku wyborach poezji opublikowanych do roku 1980. Są one plonem intensywnej działalności poetyckiej Białoszewskiego, która nastąpiła po latach niepisania wierszy, począwszy od 1975 roku, po przebytym zawale serca i decyzji o przeprowadzce do nowego mieszkania na prawym brzegu Wisły. Wstrząs zdrowotny i wstrząs przeniesienia się w otoczenie wielkich blokowisk przemieszanych z pustkowiem, zamieszkanie w małej kawalerce na wysokim piętrze, z widokiem na wielki, nieznany sobie dotychczas obszar nowego miasta, zmiana skali, dostrzeżenie gwałtownie zachodzących przemian cywilizacyjnych „Babilon-City” – spowodowały gwałtowny wybuch twórczej inspiracji. Poetycki dziennik Białoszewskiego zawiera codzienne udręki życia w mrówkowcu („to mieszkanie potrafi być natchnione”), „numerowana cela pustelnika” sprzyja życiu wewnętrznemu, medytacjom. Umożliwia powstanie po raz kolejny nowego własnego świata poezji.

Teraz przyszedł chyba czas na powtórne odkrycie i docenienie go, jak doceniona została jego prozatorska wersja – Chamowo(2009), choć wcześniej sam autor zrezygnował z publikacji tej prozy.