Kijonka – mistrz słowa i obrazu

W zeszłym roku Tadeusz Kijonka w Instytucie Mikołowskim opublikował tom wierszy „Słowo w słowo”. Przypominamy, polecamy. 

Tadeusz Kijonka, urodzony w 1936 r. w Radlinie. Literat i dziennikarz, wydawca, działacz społeczny ze szczególnym uwzględnieniem kultury, ale przede wszystkim – poeta. Jako student IV roku polonistyki na UJ wydał pierwszy zbiór poezji pt. „Witraże”. Za następny „Rzeźba w czarnym drzewie” uzyskał po raz pierwszy przyznaną nagrodę im. Andrzeja Bursy. Kolejny „Kamień i dzwony” został wyróżniony nagrodą im Stanisława Piętaka i miesięcznika „Poezja”, za poetycką książkę roku. Ostatnio wydał obszerny wybór poezji „Czas, miejsca i słowa” oraz „44 sonety brynowskie” nominowane do finału Poetyckiej Nagrody Orfeusza za najlepszy tom wierszy 2014r.

Twórczość Tadeusza Kijonki obejmuje także rozległy dorobek publicystyczny o tematyce śląskiej oraz utwory napisane dla sceny muzycznej, w tym operę „Wit Stwosz” i musical „Zaczarowany bal”. Członek redakcji kilku czasopism, w tym katowickich „Poglądów” i „Literatury” w Warszawie. W latach 1992-2012 był prezesem powołanego z jego inicjatywy Górnośląskiego Towarzystwa Literackiego w Katowicach, zaś w roku 1995 utworzył miesięcznik społeczno-kulturalny „Śląsk”, którego został długoletnim redaktorem naczelnym.

Laureat licznych odznaczeń i nagród, w tym m. in. Nagrody im. Karola Miarki, im. Wojciecha Korfantego, medalu Zygmunta Glogera i Nagrody „Śląski Szmaragd”. Jest także laureatem Śląskiej Nagrody Kulturalnej Kraju Dolnej Saksonii, Medalu Zasłużony Kulturze „Gloria Artis” oraz Krzyża Komandorskiego Orderu Odrodzenia Polski. Był posłem na sejm dwu kadencji, w plebiscycie „Gazety Wyborczej” znalazł się w gronie 100 najwybitniejszych Ślązaków XX wieku. W roku 2014 otrzymał Nagrodę Ministra Kultury i Dziedzictwa Narodowego Bogdana Zdrojewskiego w uznaniu „nieocenionych zasług dla kultury polskiej”. Mieszka w Katowicach.

Wiersze Tadeusza Kijonki ukazują się m. in. w Twórczości, Odrze, Toposie, Śląsku, Gazecie Wyborczej, Arkadii”, Metaforze, Dekadzie Literackiej, Akancie, Opcjach, Nowej okolicy Poetów, Migotaniach i Zwrocie. Wcześniej publikował swoje wiersze w Nowej Kulturze, Życiu Literackim, Kulturze, Przemianach, Przeglądzie Tygodniowym, Tygodniku Kulturalnym, Panoramie, Przekroju, Poglądach, Poezji, Tak i Nie, Katoliku, Regionach, Sycynie, Szpilkach, Teatrze, Literaturze, Miesięczniku Literackim, Nowym Wyrazie, Faktach, Wiatrakach, Nadodrzu, Kamenie, Opolu, Wieściach, Warmii i Mazurach a także w śląskich dziennikach – Trybunie Robotniczej, Dzienniku Zachodnim i Wieczorze.

Marian Kisiel: Poezja Tadeusza Kijonki – w dobie rozchwiania wiersza – przywraca zaufanie do magicznej funkcji słowa, przypomina o walorach poetyckiej wyobraźni, odnawia znaczenia między twórczością dawną i nową.

Jacek Łukasiewicz: Od debiutanckich Witraży (1959) były na jego poetyckiej drodze takie ważne stacje, jak niedawno przypomniany tom wierszy Czas zamarły, jedno z najważniejszych świadectw poetyckich złych miesięcy stanu wojennego. Od początku ufał i ufa dawnym miarom – rytmom i rymom (…). Cenił jego konsekwencję Różewicz.

Maciej Szczawiński: Kijonka jest mistrzem słowa i obrazu. Poetyckość – tak skwapliwie dzisiaj wypierana ze sztuki – błyszczy tu subtelną frazą i potocznością, powagą spraw istotnych i ironią wobec naszych bezsilnych uzurpacji.

Stanisław Stabro: Wielowątkowa poezja Tadeusza Kijonki znalazła już swoje ugruntowane miejsce w historii literatury XX wieku i w dziejach reprezentowanego przez pisarza pokolenia, które w większości zeszło już z literackiej sceny. Przemijają epoki i style, ale zostaje jedynie, jak w przypadku śląskiego twórcy, kruszec „poezji prawdziwej”.