Golem Lejwika

Golem Lejwika w tłumaczeniu Mincera w wydawnictwie sic!

Książka z serii Wielcy pisarze w nowych przekładach. Przekład Olka Mincera z komentarzami Laury Quercioli.
 
Gliniany bałwan zwany Golemem, stworzony do służby ludziom i powołany do życia przez średniowiecznych rabinów, przechodził liczne metamorfozy. 
 
Z mitologicznej tradycji przekształcił się w symbol ludzkiej potrzeby kontrolowania otaczającego świata; w Golemie jako symbolu zawarta jest także bolesna samoświadomość istoty stworzonej, w której relacja człowiek ? Bóg została uproszczona i rozszerzona o relację Golem ? jego twórca rabin. 
 
Golem jest symbolem zarówno mitycznej przeszłości, jak i zdominowanego przez technologię współczesnego (i przyszłego) świata, symbolem konstruktywnego i destruktywnego aspektu ludzkiego działania oraz dylematu związanego z użyciem siły. To także potrzeba samodzielności, tożsamości, opieki.
 
Tak jak inne żydowskie symbole, ma aspekt lokalny (jako narzędzie obrony Żydów przed atakami antysemitów) i ogólnoludzki. Golem, gliniana istota, odczuwa tęsknotę zarówno do swego twórcy, dalekiego i nieosiągalnego (z ontologicznego punktu widzenia), jak i do równie nieosiągalnej ery mesjańskiej oraz własnego nieistnienia. 
 
Wydany w 1921 roku Der Goylem żydowsko-rosyjskiego pisarza H. Lejwika (swoje imię – Halper – zawsze skracał do pierwszej litery), tłumaczony na angielski, francuski, włoski i inne języki, to jedyne arcydzieło żydowskiego teatru, jakie nie zostało dotąd wydane po polsku. Odnoszący się do jednego z najważniejszych mitów literatury europejskiej, Golem Lejwika zapełnia więc lukę w naszej świadomości kulturalnej.
 
Olek (Aleksander) Mincer urodził się we Lwowie. W Warszawie ukończył Studium Teatralne przy Państwowym Teatrze Żydowskim i obronił aktorski dyplom eksternistyczny (1981). W Rzymie ukończył Studio Sztuk Scenicznych Alessandra Fersena. Jest instruktorem pracy z ciałem według Alexandra Lowena, posiada uprawnienia zawodowe w dziedzinie counsellingu. Zagrał m.in. w filmach: Jerzego Kawalerowicza, Petera del Monte, Paola i Vittoria Tavianich, Mela Gibsona, Agnieszki Holland.
 
We Włoszech przez blisko 20 lat był związany z żydowską trupą muzyczno-teatralną Moniego Ovadia.

Halper Lejwik (1888 – 1962) – żydowski poeta i dramaturg piszący w języku jidysz, jeden z najwybitniejszych twórców jidysz działających w Stanach Zjednoczonych. Był uczniem jesziwy. Pracował jako malarz pokojowy. W 1912 r. zesłany na Syberię za działalność rewolucyjną w partii Bund. Zbiegł stamtąd rok później i przedostał się do Stanów Zjednoczonych gdzie na stałe osiadł. W 1921 napisał głośny dramat Der Golem oparty na żydowskiej legendzie o golemie utrzymany w klimacie mesjańskiej apokalipsy, który wystawiany był w teatrach żydowskich na całym świecie. Należał do grupy introspekcjonistów. Po wojnie publikował między innymi w znanym izraelskim kwartalniku „Di Goldene Kejt”. W swojej twórczości podejmował tematykę katorgi syberyjskiej oraz holocaustu.