Dzisiaj w Wilnie prezes Fundacji „Pomoc Polakom na Wschodzie” Janusz Skolimowski przekazał kopię obrazu pędzla Walentego Wańkowicza „Portret Adama Mickiewicza na Judahu skale” Muzeum Adama Mickiewicza przy Bibliotece Uniwersytetu Wileńskiego.

Jak pisze portal zw.lt – „w odpowiedzi na prośbę kierownika Muzeum Rimantasa Šalny Fundacja „Pomoc Polakom na Wschodzie” sfinansowała replikę obrazu. Wykonano ją na podstawie oryginału udostępnionego przez Muzeum Narodowe w Warszawie, które posiada trzy wersje obrazu”.

Autor, malarz Walenty Wańkowicz (1799-1842), od 1818 r. kształcił się na Wydziale Literatury i Sztuk Pięknych Uniwersytetu Wileńskiego, pod kierunkiem Jana Rustema i Jana Damela. Studia artystyczne kontynuował w Cesarskiej Akademii Sztuk Pięknych w Petersburgu, gdzie w 1828 r. w jego pracowni powstał ten słynny portret Adama Mickiewicza, z którym malarza łączyła przyjaźń jeszcze z czasów wileńskich.

Portret Adama Mickiewicza na Judahu skale, to najsłynniejszy bodaj portret Mickiewicza namalowany przez Wańkowicza w latach 1827–1828. Inspiracją do powstania dzieła były „Sonety krymskie”, a ściślej sonet XVIII Ajudah, zaczynający się słowami:

„Lubię poglądać wsparty na Judahu skale,

Jak spienione bałwany to w czarne szeregi

Ścisnąwszy się buchają, to jak srebrne śniegi

W milijonowych tęczach kołują wspaniale”.

— A. Mickiewicz, Sonety krymskie, 1826

 

Charakterystyczny dla tego obrazu jest sztafaż romantyczny. Widzimy na nim Mickiewicza w byronicznej pozie, okrytego burką krymskich górali.

Portret zdobył uznanie krytyki oraz samego poety. Uznanie było tak wielkie, iż Walenty Wańkowicz z czasem namalował kilka replik obrazu, ale już w mniejszych rozmiarach.

W maju 1828 oryginał eksponowano na wystawie w Akademii Sztuk Pięknych w Petersburgu. W tym samym roku artysta wykonał z portretu litografię. Przez długie lata ten właśnie wizerunek wieszcza narodowego był niejako ikoną Romantyzmu, symbolem polskości i natchnieniem poetów^. 

for. wikimedia