Aleksander Ziemny: Późne sonety

„Późne sonety” (WL) Aleksandra Ziemnego (1924-2009) „mają charakter poważnej, rozliczeniowej rozmowy z życiem”. 

Aleksander Ziemny: „Uprzedzam złe języki, które sprowokować może napisany dzisiaj sonet: a to smierć formy, a to drętwy gorset, a to snobistyczny popis.

Sęp-Sarzyński, Morsztyn, Mickiewicz, Staff, Lange zajmują swymi sonetami świetne karty w historii literatury, ale nawiązywanie do nich dzisiaj trzeba uznać za okropny anachronizm…

Prawda? – Nieprawda.

Jakże wielkie mogą być nieporozumienia! Sonet po tylu latach „nieobecności” to dla mnie czyste powietrze”.

O książce pisał w Gazecie Wyborczej Jarosław Mikołajewski: „Aleksander Ziemny ewidentnie stanął wobec potrzeby formułowania prawd. Nie krągłych maksym, lecz wyrazistych obrazów, ich wzajemnego przenikania, wewnętrznych stanów, podsumowań, pamiątek. I próbując sprostać własnemu zadaniu, dokonał rzeczy, która przywraca wiarę w poezję jako ciągłość tradycji i nowoczesności – wyruszył w sonet.

„Późne sonety” osiemdziesięcioletniego Aleksandra Ziemnego mają charakter poważnej, rozliczeniowej rozmowy z życiem. Są także zapisem stanów lirycznych, które wyrazistość lub waga zachowała do wypróbowanego, emblematycznego trwania. Kunsztowne, pisane pięknym trzynastozgłoskowcem, nawet przez chwilę nie brzmią retorycznie czy archaicznie. Brzmią adekwatnie. Adekwatnie do językowej rzeczywistości, która je zrodziła („Kurwiszcza wiedzą, jak zabierać się do dzieła…”), do wypróbowanej wiedzy o stworzeniach („Zwierzęta są cierpliwe, gdy do nich przemawiasz…”) i ugruntowanym rozpoznaniu siebie („Wmawiałem sobie, że to ja przesiewam rzeczy, / kiedy to one mnie bez przerwy przesiewały…”). Brzmią jak wiersze nowoczesnego człowieka, poddane wyższej dyscyplinie, narzuconej sobie w sprawie wyższej niż sama poezja. Toczy się w nich walka o życie”.

Aleksander Ziemny (ur. 1924, zmarł w roku 2009) – poeta, prozaik, tłumacz z pięciu języków, publicysta, laureat wielu nagród, w tym nagrody Pen Clubu, autor między innymi Przestrzeni bez echa, Liryków i Rzeczy Ukraińskich.