Amerykańskie powojnie Miłosza

„Amerykańskie powojnie Czesława Miłosza” pióra Ewy Kołodziejczyk to ciekawa „intelektualna biografia” Czesława Miłosza obejmująca amerykański okres życia poety.

Czesław Miłosz do USA po raz pierwszy przybył tuż po wojnie jako  dyplomata. Jak przekonuje w swojej wnikliwej, 600 stronicowej pracy Ewa Kołodziejczyk, pięcioletnia, pełna rutyny urzędnicza praca w ambasadzie, to nie był dla poety okres intelektualnie jałowy. Wręcz przeciwnie:

Praca Ewy Kołodziejczyk jest pierwszą tak obszerną i tak dobrze udokumentowaną rozprawą oświetlającą biografię intelektualną Miłosza oraz jego strategię życiową i pisarską w latach powojennych. Autorka wydobywa na światło dzienne bogate materiały archiwalne (najbardziej frapujące są rękopisy z Beinecke Library), niezwykle szeroko też odsyła do ówczesnej amerykańskiej prasy polityczno-kulturalnej, nie mówiąc już o czasopismach i archiwach krajowych. Ponadto posługuje się z wyczuciem współczesnymi opracowaniami krajowymi i anglosaskimi na temat historii politycznej i kulturalnej Ameryki w pierwszej dekadzie powojennej. – pisze w swojej recenzji prof. Zdzislaw Lapiński
Książka Ewy Kołodziejczyk ‚„układa się” w pasjonującą historię oswajania przez Miłosza Ameryki − jej przestrzeni, natury, kultury, mentalności; także historię nawiązywania w USA kontaktów intelektualnych, które czasem przeradzały się w literackie przyjaźnie. Te historie stanowią moim zdaniem znakomite podłoże pomagające zrozumieć pozycję, jaką Miłosz w amerykańskiej kulturze i nauce osiągnął po podjęciu w 1960 roku pracy na Uniwersytecie Kalifornijskim w Berkeley i osiedleniu się w USA. Ale jest też inna płaszczyzna narracji prowadzonej przez Ewę Kołodziejczyk, bardziej wyrazista i o bardziej uniwersalnym wymiarze. Chodzi mi o to, że Amerykańskie powojnie Czesława Miłosza jest również opowieścią o najistotniejszych dylematach jednego z najważniejszych doświadczeń nowoczesności, jakim była emigracja. Cały tekst Miłosza − pisma użytkowe, publicystyka, eseistyka, poezja związana z pięcioletnim okresem pracy w polskiej dyplomacji − to historia oswajania” przestrzeni, kultury, języka i obyczaju kraju potencjalnego osiedlenia, a zarazem próba ocalenia (i jednocześnie także oswojenia) inności/obcości przez przybysza z europejskiej prowincji i powiadomienia” Nowego Świata o środkowoeuropejskim doświadczeniu. (Z recenzji prof. Józefa Olejniczaka)