Nokturn Sebyły

Polecamy niezwykłą książkę – „Władysław Sebyła. Nokturn †1940” (wydaną przez warszawskie Muzeum Literatury jako katalog głośnej wystawy). 

Książka w eleganckiej  oprawie graficznej, autorstwa Justyny Czerniakowskiej, składa się z dwóch publikacji. Pierwsza z nich, to książka w warstwie ilustracyjnej wykorzystująca fotografie z bogatych zasobów archiwum Władysława Sebyły, zawierająca eseje autorek scenariusza wystawy. Kustosz Małgorzata Wichowska w swoim tekście „Dotknięcie pamięci” drobiazgowo przedstawia, zarówno sylwetkę Poety, jak i zawartość archiwum przekazanego do zbiorów ML przez jego najbliższą rodzinę. Esej kustosz Marii Doroty Pieńkowskiej „Skazany na noc”  przybliża natomiast koncepcję ekspozycyjną, przyświecającą autorkom przy pracy nad projektem, w której niezwykle istotną rolę odegrała metafora losu poety-żołnierza wpisującego się w dramat określany jednym znakiem: Katyń.

Do publikacji dołączone są karty z reprodukcjami prac plastycznych Sebyły, przedstawiające portrety jego najbliższych: żony Sabiny, syna Maciusia, psa Asa oraz autoportret Poety.

Druga pozycja to publikacja czystopisu wczesnego utworu Władysława Sebyły: „Bunt ludzi. Strzępy niescenicznego dramatu. 7 wizji”, z roku 1924 (zbiory Działu Rękopisów, sygnatura 882), dotąd niepublikowanego.

Małgorzata Wichowska napisała o Sebyle w swoim eseju: „Archiwum autora Koncertu egotycznego jest wyjątkowe – ocalało prawie w całości. Spuścizna twórców okresu międzywojennego i pokolenia wojennego pozostała często tylko we fragmentach, strzępach, które ujawniają się czasami po latach, zyskując niekiedy znaczenie swoistych artefaktów. Archiwum Sebyły od chwili jego odejścia na front 28 sierpnia 1939 roku było przechowywane, porządkowane, komentowane, słowem – otoczone jak najtroskliwszą i rozumną opieką jego żony, Sabiny Sebyłowej, w mieszkaniu przy ulicy Brzeskiej na warszawskiej Pradze, szczęśliwie ocalałym w czasie wojny (okres ten przywołują znakomite Notatki z prawobrzeżnej Warszawy autorstwa S. Sebyłowej, Warszawa 1985). Ostatecznie, począwszy od późnych lat 60. ubiegłego wieku, żona Poety przekazywała kolejne partie archiwum do zbiorów Muzeum Literatury. Po jej śmierci w 1980 roku wysiłek ten kontynuował syn Witold. Były to najbardziej osobiste pamiątki, z którymi zapewne najbliższa rodzina długo nie potrafiła się rozstać. W zbiorach Muzeum znajdują się prawie wszystkie rękopisy utworów poetyckich, w tym przekładów, tekstów dramatycznych, artykułów i recenzji Sebyły, jego listy i obszerna korespondencja, dokumenty, bogaty zbiór fotografii rodzinnych, wreszcie, mające ścisły związek z warsztatem i działalnością literacką poety – utwory z teki redakcyjnej „Kwadrygi” oraz papiery samej Sabiny Sebyłowej. Cały zgromadzony zespół został opracowany i objęty naukowym katalogiem opublikowanym w Katalogu rękopisów Muzeum Literatury. Tom II. Poezja polska XX w. (Warszawa 2002)”.