Wrocławską Nagrodę Poetycką Silesius – przyznawaną od 2008 roku – po raz drugi otrzymał Piotr Sommer, w tym roku doceniony w kategorii Książka roku za tom „Lata praktyki”. Za najlepszy debiut uznano „Halal” Ivana Davydenki. Stawkę silesiusowych wyróżnień uzupełnia Silesius za całokształt dla Joanny Mueller.

Dwie spośród najważniejszych polskich nagród literackich, obie fundowane przez miasto Wrocław – Literacka Nagroda Europy Środkowej Angelus i Wrocławska Nagroda Poetycka Silesius –  już po raz czwarty zostały wręczone podczas wspólnej gali. Można śmiało stwierdzić, że w sobotę 14 października w Teatrze Lalek we Wrocławiu biło literackie serce Polski.

Wrocławska Nagroda Poetycka Silesius wręczona została w tym roku po raz szesnasty. Od swojej pierwszej edycji, kiedy laureatem został Tadeusz Różewicz, przyznawana jest w trzech kategoriach: za debiut, książkę roku i całokształt.  Najlepszym debiutem 2022 roku jury uznało tom „Halal” Ivana Davydenki (wydawnictwo papierwdole & Katalog Press). Autor poza statuetką otrzymał nagrodę finansową wynoszącą 15 tys. zł. Davydenko urodził się w 1988 roku w Żytomierzu, w Polsce mieszka od 2012 roku. Jest redaktorem naczelnym literackiego „Magazynu Malkontenty” oraz autorem podcastu „Jak zostać Ukraińcem”. Na co dzień pracuje w Domu Słów w Lublinie.

Tak o książce mówi Alina Świeściak, jurorka Silesiusa:  – Siłą „Halal” jest językowa energia, podkręcona gra na różnych rejestrach. Davydenko to mistrz trashy języka; obok sprawozdań z prekarnego frontu znajdziemy tu popkulturowe szlagiery i ślady wierszy „poważnych” poetów, wyznania, wezwania („jedzcie bogatych”) i eksperymenty z „ukraińskim polskim”. Jest w tym powaga, ale i dystans, i autoironia. Ta mieszanka jest odświeżająca. „Halal” nie odrabia lekcji społecznego zaangażowania z imigracji, prekaryzacji, postkolonialności, ale eksperymentuje na żywym ciele bohatera/miasta/języka.

Silesiusa w kategorii Książka roku – a tym samym statuetkę oraz 50 tys. zł – otrzymał w tym roku Piotr Sommer za tom „Lata praktyki” (Wydawnictwo WBPiCAK w Poznaniu), tom, który w tym roku był też nominowany do Literackiej Nagrody Nike. Wcześniej, bo już w 2010 roku, poeta otrzymał Silesiusa za całokształt pracy twórczej. Sommer poza pisaniem poezji zajmuje się też eseistyką i tłumaczeniem współczesnej poezji anglosaskiej – za co otrzymał między innymi Nagrodę Literacką Gdynia. Opublikował już kilkanaście tomów poetyckich i krytycznoliterackich, zredagował wiele ważnych antologii (m.in. prezentujących współczesną poezję amerykańską, angielską i irlandzką), pisze także wiersze dla dzieci. W latach 1994–2022 był redaktorem naczelnym miesięcznika „Literatura na Świecie”.

– Jeśli lata praktyki, na przykład praktykowania wiersza, prowadzą do mistrzostwa, to „Lata praktyki” Piotra Sommera są tej zasady znakomitym dowodem. Tom złożony z wierszy niepozornie imponujących – świetnie operujących różnymi rejestrami mowy, potocznej, mówionej, pisanej, i równie dużą gamą nastrojów. Nostalgia miesza się tutaj z zadziornym podejściem do czasu, monolog liryczny ze scenkami rodzajowymi, gorycz z ciekawością – o poezji Sommera opowiada Piotr Śliwiński, przewodniczący jury Silesiusa.

Silesiusa za całokształt twórczości (nagroda w wysokości 100 tys. zł.) odebrała Joanna Mueller. Nazwisko laureatki poznaliśmy już w maju podczas 8. Międzynarodowego Festiwalu Poezji Silesius. Mueller jest czwartą kobietą wyróżnioną Silesiusem za całokształt twórczości i najmłodszą laureatką w historii tej kategorii. Urodziła się w 1979 roku w Pile, obecnie mieszka w Warszawie. Jest poetką, eseistką, redaktorką, literaturoznawczynią i krytyczką literacką. Absolwentka Wydziału Polonistyki Uniwersytetu Warszawskiego, badaczka poezji m.in. Tymoteusza Karpowicza i Wielimira Chlebnikowa. Jako poetka zadebiutowała w 2003 roku tomem „Somnambóle fantomowe”. Na swoim koncie ma łącznie sześć książek poetyckich oraz dwie książki eseistyczne: „Stratygrafie” (2010) i „Powlekać rosnące” (2013), a nawet zbiór wierszy dla dzieci „Piraci dobrej roboty” (2017) i bajkę „Szkoła Czi-Tam” w formie kamishibai (2015). Jest także współredaktorką książek: „Solistki. Antologia poezji kobiet (1989–2009)” (2009) oraz „Warkoczami. Antologia nowej poezji” (2016). Jej twórczość poetycka doczekała się kilku ważnych nominacji, w tym do wrocławskiego Silesiusa aż trzykrotnie (2016, 2020 i 2022), do Nagrody Literackiej Gdynia (2008) czy Nagrody Literackiej m.st. Warszawy (2016). Kojarzona z neolingwizmem (sygnatariuszka Manifestu neolingwistycznego z grudnia 2002), sama nazywa swą twórczość archelingwizmem. Często podejmuje temat macierzyństwa i dopomina się o feminizm, ten nie wykluczający matek, również tych, które zdecydowały się na wielodzietną rodzinę.

Wszystkie pisarki i pisarze nominowani do Silesiusa otrzymali wyróżnienia w wysokości 5 tys. zł.

O wyborze laureatki i laureatów Silesiusa zadecydowało jury w składzie: Piotr Śliwiński (przewodniczący), Monika Glosowitz, Paweł Mackiewicz, Małgorzata Mikołajczak, Krystyna Pietrych, Paweł Próchniak i Alina Świeściak.

Statuetki Silesiusa wręczył Przewodniczący Rady Miejskiej Wrocławia Sergiusz Kmiecik. Galę poprowadzili Katarzyna Janusik (zastępczyni dyrektora Wrocławskiego Domu Literatury) i Maciej Robert (poeta, eseista, dyrektor Domu Literatury w Łodzi).

Fundatorem Literackiej Nagrody Europy Środkowej Angelus oraz Wrocławskiej Nagrody Poetyckiej Silesius jest miasto Wrocław.

Operator nagród: Wrocławski Dom Literatury